Wednesday, February 12, 2014

Kelime nasıl çoğul çekilir ?


  Türkçe’de 5, Rusça’da ise 6 tane hal vardır.
1.       Yalın hal : именительный  падеж (imenitelni padej)
2.       –in hali : родительный  падеж (raditelni padej)
3.       –de hali(datif) : дательный  падеж (datelni padej)
4.       –i hali (akuzatif) : винительный  падеж (vinitelni padej)
5.       İle hali (enstürimantal) : творительный  падеж (tvaritelni padej)
6.       Hakkında : предложный  падеж (predlojni padej)


KELİME NASIL ÇOĞUL YAPILIR ?
1.       Yalın hal : именительный  падеж
İsimlerin nominatıv (yalın) durumunda çoğul çekimi ve aldıkları son ekler.
Erkek isimler :
к,ч ,х ,ш, щ ,ж, ц, г  harflerinden sonra   "и"  harfi eklenir.
ь - и
Diğer sessiz harflerden sonra ise, ы  getirilir.
учебник - учебники
студент - студенты
музей - музеи (burada 2 sesli harf yanyana olduğu için arada y varmış gibi okunur –muzeyi- )
словарь -словари (ь düşer yerine и gelir)

ÖNEMLİ : ш, ж yanındaki harf okunurken ‘ı’ gibi duyulur :
   Жизнь – jıyzın

İSTİSNA: Sonuna çoğul formunda а alan 5 tane erkek kelime vardır :
                        Дом -  дома (ev)
                        лес - леса  (orman)
                        город  - города (şehir)
                        вечер - вечера  (akşam)
                        поезд - поезда (tren)


Dişi kelimeler çoğul durumunda :
  а - ы
  я -  и
  ь - и dönüşürler.

Yalnız burada da son hecedeki sessiz harfe dikkat etmek gerekir. Erkek cins kelimelerde olduğu gibi dişilerde de к,ч ,х ,ш, щ ,ж, ц, г  harflerinden sonra   "и"  harfi eklenir.

ваза - вазы
книга -  книги
неделя - недели


Nötr kelimeler çoğul durumunda :
  о - а
  е -  я
  ие-  ия dönüşürler.

 здание - здания
 мнение - мнения
 письмо - письма
 море - моря

 İSTİSNA: палто(palto-palto) ,радио(radiyo- radyo), метро(mitro-metro) çoğul çekiminde  yabancı kelimeler oldukları için değişmezler.

Not :  ь  ile biten kelimeler dişi veya erkek olabilirler.  Bu kelimeler istisnadır, ezberlemek gerekir. İleride bu istisna kelimelerin hepsini göreceksiniz.

 İSTİSNA: O harfi ile biten bazı nötr kelimeler çoğulda  а  yerine и ile biter.
 уха - уши (kulak)
 плечо -  плечи  (omuz)
колено - колени  (diz)
веко - веки (göz kapağı)
яблоко -  яблоки (elma)

   Исключения (isklyuçeniya - İstisnalar)

Yukarıda anlattığım çekimlere uymayan 9 tane istisna olan kelime vardır.
  время - времена (zaman)
  имя - имена (isim)
  знамя -  знамёна (sancak)
  племя - племена (kabile)
  темя - темена(bıngıldak)
  бремя - бремена (sorumluluk-mesuliyet)
  стремя - стремена (üzengi)
  семя - семена (tohum)
  пламя-  пламёна( ateş)

2 comments:

  1. merhaba. dişi cins isimleri çoğul yaparken а=ы'ya dönüşür diye bir kural yok. a'dan önceki sessiz к,ч ,х ,ш, щ ,ж, ц'den biriyse (г'yi unutmuşsunuz) и alması gerekir. saygılar.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Yorumunuz için teşekkürler. Hatayı anladım ve düzelttim. Gözden kaçırmışım... :)

      Delete